Donald Trump heeft een lang en kleurrijk verleden van openlijke minachting voor militairen. Eerst omzeilde hij zijn dienst in de Vietnamoorlog door te wapperen met een briefje van de dokter over moeilijke voeten. Vervolgens lobbyde hij dertien jaar lang bij de gemeenteraad van New York City voor een verbod op de straathandeltjes van gehandicapte oorlogsveteranen op de trottoirs rondom Trump Tower. Fifth Avenue is één van ’s werelds mooiste en meest luxueuze winkelstraten, maar de straathandelaren maakten er een vlooienmarkt van, argumenteerde hij. De waarde van zijn vastgoed was in gevaar. Ook dat gevecht won hij. Hoewel oorlogsveteranen een speciale vergunning hebben voor straathandel, een systeem dat teruggaat tot de Amerikaanse Burgeroorlog, werden ze zo goed als verbannen van Fifth Avenue.
Daarna draaide hij ze nog een loer. Een van de allereerste beloften die hij deed gedurende de verkiezingscampagne was dat hij de belangen van oorlogsveteranen beter zou gaan dienen dan alle andere presidenten: ‘snel, efficiënt, zoals alleen een zakenman van wereldklasse dat kan’. Hij opende een hotline waarop veteranen konden vertellen wat ze nodig hadden en beloofde om, wanneer hij maar kon, persoonlijk die telefoon te beantwoorden. De meeste veteranen die het nummer belden kregen een voicemailbericht te horen met: stuur een e-mail naar Trump Tower. Zelfs als ze een mens aan de lijn kregen, was de boodschap dat ze een e-mail moesten sturen. Op die e-mails hebben ze nooit antwoord gekregen.
Maakt hem dat onbetrouwbaar? Trump noemt het zelf ‘onvoorspelbaar’, in de betekenis van ‘speels en ongeremd’. ‘Het meeste wat ik doe is totaal spontaan,’ vertelde hij. Zowel Democraten als Republikeinen hebben hun wenkbrauwen gefronst over deze karaktereigenschap in combinatie met zijn toegang straks tot het nationale nucleaire arsenaal.
Hij sluit ook niet uit dat hij straks spontaan uit de NAVO zal stappen, die hij ‘erg uit de tijd’ en veel te duur noemde en weet zeker dat hij IS kan verslaan. ‘Ik heb meer verstand van IS dan de generaals,’ zei hij. Hij heeft daarom aangekondigd dat hij straks best zou kunnen besluiten, zomaar ineens, om de waterboard-planken weer tevoorschijn te halen en de vijand eens even flink te martelen. Want: ‘Zelfs als het niet werkt, dan verdienen ze het nóg’.
De haren van veel Amerikaanse militairen staan nu al recht overeind van hun aanstaande Commander-in-Chief. De Joint Chiefs of Staff, de bevelvoerders van de Amerikaanse krijgsmachtonderdelen, zijn niet van plan hem zomaar zijn gang te laten gaan, zeggen waarnemers. De krijgsmacht is nog herstellende van de tijd dat George W. Bush de bevelen uitdeelde, schijnt het. Het was na 9/11. Tegen de dringende adviezen van de Joint Chiefs in gaf Bush orders om op verdachte terroristen enhanced interrogation techniques toe te passen. Marteltechnieken, volgens de Conventies van Genève. Maanden later verschenen de foto’s uit Abu Ghraib op internet, van gevangenen die seksueel, fysiek en psychisch mishandeld werden. En ‘gewaterboard’. Bush’ orders waren het startsein voor jaren van consternatie en verdeeldheid in de krijgsmacht. Kolonel Lawrence Wilkerson vertelde later dat er ‘heel veel’ commandanten waren die hebben geweigerd te martelen. ‘Er heeft in de krijgsmacht nooit overeenstemming bestaan om die orders op te volgen.’ Veel militairen schaamden zich diep om deel uit de maken van een krijgsmacht die de Geneefse conventies aan zijn laars lapte. De U.S. Army is het trauma nog steeds niet te boven.
Toen de huidige voorzitter van de Joint Chiefs, Marine Corps General Joseph Dunford, werd geïnterviewd over Trumps plan om de waterboards in ere te herstellen, zei hij diplomatiek dat een dergelijk bevel niet alleen een ‘nadelig effect’ op het ‘moreel van de krijgsmacht’ zou hebben, maar ‘bovendien onwettig zou zijn’. Hij was het trouwens ook niet eens met Trump dat de NAVO ‘erg uit de tijd’ is. ‘In mijn opvatting staat de relevantie van de NAVO buiten kijf,’ zei hij.
Onlangs nog legden journalisten aan Trump nog een keer uit dat martelen door Geneefse én Amerikaanse wetten verboden is. Waarop hij antwoordde dat de ‘Conventies van Genève onze militairen bang hebben gemaakt om te vechten.’ ‘Geloof me,’ zei hij, ‘ze zullen mijn bevelen gehoorzamen.’ Ze denken zelf van niet.