In de aanloop naar de NAVO-top in Londen (3-4 december) duwde de Franse president Macron snel een grote stinkbom door de NAVO-brievenbus naar binnen. ‘De NAVO is hersendood’, liet hij een journalist van The Economist noteren. Europa mag niet langer rekenen op Amerika als het om de verdediging van Europese belangen gaat. Macron zag het bewijs bij de terugtrekking van Amerikaanse troepen uit Noord-Syrië en de aanval van Turkije die daar prompt op volgde. President Trump en zijn Turkse ambtgenoot Erdogan hadden dat in een telefoongesprek samen even geregeld. ‘Er was géén strategische coördinatie met de andere NAVO-lidstaten. Geen enkele’, zei Macron verontwaardigd. Ze stonden erbij, keken ernaar en konden er niets tegen doen.

Ontwaak, Europa, sprak Macron in het interview met The Economist. We moeten niet langer vertrouwen op de VS, maar investeren in een eigen militaire organisatie. Voor Europa en voor Europa alleen. Op dit moment slaapwandelt de EU suf tussen Rusland, China en de VS in. Europa moet zich transformeren tot een waarachtige geopolitieke macht, of ten onder gaan.

Intussen autoriseerde de VS onlangs en ondanks Trump een aanzienlijke uitbreiding van fondsen en troepen voor de NAVO in Oost-Europa, terwijl Frankrijk zelfs zijn basiscontributie nog niet eens volledig afdraagt. Als Macron Europa’s ‘militaire soevereiniteit’ serieus wil terugpakken van de VS, dan moet hij op zijn allerminst 347 miljard dollar bij elkaar collecteren: zoveel zou het kosten om de Amerikaanse bijdrage aan de NAVO te vervangen. Binnen Europa zijn ze dan ook blij met Macrons interview. ‘Koning Macron’ wordt hij wel genoemd. Op de G7-top in Biarritz afgelopen augustus was hij ook voorturend aan het woord. Hij lunchte met Trump, langdurig en zonder de andere 5 erbij. Intussen liet hij de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken invliegen voor een privé-topje, wierp zich op als de grote wereldwijde klimaatstrijder, en vermaande de Brazilianen dat ze een nieuwe president moesten kiezen, eentje die zich wél gedraagt.

Macron, pas 41 jaar, is met de borst vooruit in een nieuw Europees vacuüm gedoken. Naar Duitsland wordt niet echt meer geluisterd sinds Angela Merkel aankondigde dat ze ermee ophoudt als haar termijn als bondskanselier in 2021 afloopt. Groot-Brittannië wordt na drie jaar van Brexit-gedreutel niet serieus meer genomen. En Trump is alleen geïnteresseerd in ‘Making America Great Again’, not Europe.

In Macrons ambities voor Europa is er geen plaats voor verdere uitbreiding van de Europese Unie. Hij sprak bij een top over toetreding tot de EU door Albanië en Noord-Macedonië zijn veto uit tegen de start van de toelatingsonderhandelingen. De EU moest eerst haar interne zaken maar eens op orde krijgen. Waarop de centrum-linkse krant Le Monde Macron vergeleek met Napoleon. ‘Zijn regeerstijl is bonapartistisch: autoritair en centralistisch’, schreef de krant.

Was het een grapje toen Trump na de terugtrekking van zijn militairen uit Noord-Syrië de 200.000 nieuwe Koerdische vluchtelingen adviseerde om voortaan bescherming te zoeken bij ‘Rusland, China of Napoleon Bonaparte’? Hoe dan ook, hij wenste ze het beste. ‘Wij zitten 7000 mijl bij jullie vandaan!’

Alleen in Rusland zijn ze blij met de Franse president. Het Kremlin hielp Macrons stinkbom door de brievenbus bij de NAVO naar binnen te proppen. ‘Gouden woorden’, zei de Russische minister van Defensie over Macrons hersendode NAVO.

Over de auteur(s)

Linda Polman

Linda Polman is schrijfster en onderzoeksjournalist.